♫ toets- of klavierinstrumenten

Deze instrumenten noemen we zo, omdat we ze bespelen door witte en zwarte toetsen of knoppen in te drukken.

De piano
In feite had de piano net zo goed bij de snaarinstrumenten kunnen staan, want als je er binnen in kijkt dan zie je dat de piano zelfs nog meer snaren heeft dan de harp. Ze worden in trilling gebracht door een kleine vilten hamertjes. Een mechaniekje brengt deze hamertjes in beweging als je de toetsen indrukt. Zo slaan ze tegen de snaren (dus eigenlijk is de piano ook slagwerk). Als je dit hard doet klinkt het hard en als je het heel voorzichtig doet klinkt het zacht. Net als bij de gitaar en de harp kun je zowel melodieën als akkoorden spelen. Maar ook kun je met de ene hand een melodie en met de andere een akkoord of twee melodieën door elkaar heen spelen. Een piano heeft heel veel mogelijkheden en je kunt bijna geen muzieksoort bedenken die je er niet op kunt spelen. Het is wèl een zwaar instrument. Je kunt hem niet ergens mee naar toenemen. Samenspelen is daarom wat lastiger, maar pianisten kunnen in hun eentje allerlei muziek spelen, zonder dat ze daar andere muzikanten bij nodig hebben.

Oja, je hebt nog twee soorten ook:

piano's


en vleugels


De naam piano komt van pianoforte wat hard-zacht betekent. Voor het ontstaan van de piano waren de voornaamste klavierinstrumenten klavecimbels en orgels (zie beiden hieronder) en die konden maar zéér beperkt in geluidsterkte varieëren. Met de komst van de piano(forte) kwamen er ineens een heleboel mogelijkheden om muziek te maken bij.

Het (of de) klavecimbel
Dit is de voorloper van de piano. Het verschil is dat er bij het indrukken van een toets geen hamertje tegen de snaar slaat, maar dat er een pennetje aan de snaar plukt, of tokkelt, waardoor de klank veel meer op die van een tokkelinstrument lijkt.




Het orgel
Een organist kan in zijn eentje de hoeveelheid klanken van een heel orkest voortbrengen. Bij het orgel worden de klanken niet met snaren gemaakt, maar met lucht die door een machine door de pijpen wordt geblazen: een blaasinstrument dus. Min of meer is een orgel een hele grote verzameling fluiten van verschillende toonhoogten en klanken. Door de toetsen in te drukken bepaal je welke toonhoogte er klinkt (melodie of akkoord) en door registerknoppen uit te trekken kies je uit welke pijpen die toon komt: dus of de klank dof of scherp is, zacht of hard. Op een orgel speel je niet alleen met je handen maar ook met je voeten: die drukken de pedalen in voor de allerlaagste tonen. Een orgel staat bijna altijd in een kerk en daar klinkt hij ook het mooist. Voor samenspel moeten andere muzikanten altijd naar jouw kerk toekomen. Orgels begeleiden ook vaak kerkkoren.



Nederland is een belangrijk orgelland. We hebben hier zelfs een orgelpark:

vanaf 2:00




De (of het) accordeon

Net als het orgel is een accordeon ook eigenlijk een blaasinstrument. Je houdt hem op schoot en als je een knop of toets indrukt en je trekt hem uit of duwt hem in elkaar dan blaast er lucht langs één van de metalen stripjes. Deze lijken erg op de stripjes die in een mondharmonica zitten. Je hebt ongelooflijk veel verschillende soorten accordeons, maar degene waar tegenwoordig het meest les op wordt gegeven heeft aan de rechterkant toetsen zoals op de piano en het orgel en aan de linkerkant kleine ronde knoppen: bassen. Meestal speel je dan op de toetsen de melodie en op de bassen de begeleiding. Tegelijkertijd moet je erop letten dat je hem op het juiste moment uittrekt en induwt. De accordeon is geschikt voor heel veel verschillende soorten muziek. Het voordeel van de accordeon is dat je in je eentje bijna een heel orkest kunt zijn, maar dat je hem ook makkelijk kunt meenemen om met anderen samen te spelen. Er bestaan veel accordeon-orkesten.

Bij 'accordeon' denken veel mensen meteen aan Frankrijk:



Maar er zijn over de hele wereld ook nog hele andere. Sommige bespeel je ook anders, zoals de trekzak of concertina. Hierbij heeft iedere knop twéé tonen: ééntje bij het induwen en àndere bij het trekken.




en dìt is een gewone knoppenaccordeon:



Er zijn ook nog een heleboel andere toetseninstrumenten, maar die staan/komen bij het hoofdstuk "electrisch/electronisch"